มะขามป้อม
มะขามป้อม เป็นพืชที่ขึ้นทั่วไปในอินเดีย ตะวันออกกลาง และบางประเทศในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ มีชื่อที่เรียกแตกต่างกันออกไปในแต่ละภูมิภาค ถือเป็นพืชที่สำคัญในด้านการแพทย์อายุรเวทแบบดั้งเดิมและการดูแลสุขภาพหลายแขนงที่มีมานานนับร้อยปี โดยใช้ประโยชน์จากส่วนต่าง ๆ ของมะขามป้อม แต่ที่นิยมใช้ในการทำยามากที่สุดคือผลมะขามป้อม
ด้วยสรรพคุณของมะขามป้อมที่อุดมไปด้วยสารต้านอนุมูลอิสระ จึงเชื่อกันว่ามีฤทธิ์ช่วยเสริมสร้างระบบภูมิคุ้มกัน ต้านการอักเสบ ช่วยรักษาโรคหลากหลาย เช่น ลดคอเลสเตอรอลในเลือด ลดการแข็งตัวของหลอดเลือดแดง โรคเบาหวาน ตับอ่อนอักเสบ โรคมะเร็ง ท้องเสีย โรคทางสายตา ปวดข้อ ถ่ายเป็นเลือด โรคอ้วน โรคข้อเข่าเสื่อม หรือฆ่าเชื้อแบคทีเรีย
อย่างไรก็ตาม หลักฐานงานวิจัยของมะขามป้อมต่อการรักษาโรคหรือภาวะใด ๆ ยังมีอยู่จำกัด ตามข้อมูลที่ครอบคลุมเกี่ยวกับการแพทย์ทางธรรมชาติ (Natural Medicines Comprehensive Database) ได้ระบุประสิทธิภาพของมะขามป้อมต่อการรักษาโรคตามหลักฐานการศึกษาวิจัยในปัจจุบันส่วนใหญ่พบว่า ยังไม่เพียงพอต่อการบ่งบอกประสิทธิภาพ ซึ่งตัวอย่างการศึกษาการใช้มะขามป้อมในการรักษาโรคมีดังนี้
ประโยชน์ของมะขามป้อม
อุดมไปด้วยสารอาหารและเป็นแหล่งของวิตามินซีสูง
มะขามป้อมผลไม้ที่มีวิตามินซีสูงมาก อีกทั้งยังมีสารแทนนินและโพลีฟีนอล ซึ่งเป็นสารป้องกันการสลายตัวของวิตามินซี ทำให้วิตามินซีคงตัวอยู่ได้นาน ไม่เพียงเท่านั้นมะขามป้อมยังอุดมไปด้วยสารอาหาร ทั้งวิตามินเอ วิตามินบี 3 ธาตุเหล็ก แคลเซียม และฟอสฟอรัส
ช่วยดับกระหายได้ดี
ผลของมะขามป้อมสามารถทานสด ๆ ได้ โดยไม่ต้องนำไปแปรรูป เมื่อเรากัดผลมะขามป้อม น้ำมะขามป้อมที่ซึมออกมาจะช่วยแก้อาการคอแห้ง และยังช่วยดับกระหายน้ำได้ดี
แก้ไอ เจ็บคอ ลดเสมหะ
เมื่อพูดถึงมะขามป้อม แน่นอนเลยประโยชน์ของมันที่ทุกคนรู้จักกันดี นั่นก็คือ ช่วยแก้ไอ แก้หวัด ละลายเสมหะ รักษาอาการเจ็บคอ เพราะอุดมไปด้วยวิตามินซีและสารกลุ่มแทนนิน แถมรสเปรี้ยวของมะขามป้อมยังช่วยละลายเสมหะและบำรุงเสียง
แก้ท้องผูก มีฤทธิ์เป็นยาระบาย
มะขามป้อมถือเป็นผลไม้ที่ช่วยแก้อาการท้องผูกได้ดี เนื่องจากยางของผลมะขามป้อม มีฤทธิ์เป็นยาระบาย ช่วยให้ระบบขับถ่ายดีขึ้น แต่ถ้าหากทานในปริมาณที่มากเกินไปอาจทำให้มีอาการท้องเสียแทนได้ ดังนั้นจึงควรควบคุมให้อยู่ในปริมาณที่เหมาะสม
บำรุงผิวพรรณให้เปล่งปลั่ง
จากที่ทราบกันดีว่ามะขามป้อมเป็นผลไม้ที่มีวิตามินซีสูงมาก จึงสามารถนำมาบำรุงผิวพรรณ ชะลอการเกิดริ้วรอย และทำให้หน้าขาวสดใส เพียงนำมะขามป้อมมาฝน หรือตำแล้วนำน้ำที่ได้ไปทาบริเวณหน้า และผิวได้เลย
มะขามป้อมมีสารต้านมะเร็ง
มีการวิจัยพบว่าสารฝาดในมะขามป้อมอย่างกรดแกลลิค และสารแทนนิน สามารถยับยั้งเซลล์มะเร็งไม่ให้ก่อตัวในร่างกายเราได้ แถมมะขามป้อมยังสามารถต้านอนุมูลอิสระได้ดีมาก เพราะอุดมไปด้วยวิตามินซีและสารแทนนินที่ประกอบไปด้วย emblicanin A, emblicanin B, punigluconin และ peduculagin
รักษาหอบหืด
นอกจากป้องกันโรคไข้หวัด ยังช่วยรักษาอาการหอบหืด เพียงนำเมล็ดมะขามป้อมมาตำเป็นผง แล้วชงดื่มกับน้ำร้อน ขั้นตอนง่ายนิดเดียว แต่ช่วยให้อาการหอบหืดดีขึ้นอย่างมาก
แก้อาการผื่นคัน ผิวหนังอักเสบ
ผลของมะขามป้อม สามารถช่วยบรรเทาอาการคัน แก้พิษน้ำร้อนลวก และช่วยรักษาแผลได้อย่างไม่น่าเชื่อ
บำรุงร่างกายตั้งแต่หัวจรดเท้า
ผลของมะขามป้อมเต็มเปี่ยมไปด้วยสารอาหารอย่างครบถ้วน จึงไม่แปลกใจที่มะขามป้อมจะสามารถดูแลได้ทั้งร่างกาย ตั้งแต่บำรุงผม สมอง ดวงตา คอ หลอดลม ปอด หัวใจ ตับ ตับอ่อน ไต กระเพาะ ลำไส้ และผิวหนัง แถมยังช่วยแก้น้ำเหลืองเสีย บำรุงกำลัง บำรุงเลือด ลดความดันเลือดสูง และปรับประจำเดือนให้มาปกติได้อีกด้วย
การรับประทานมะขามป้อมอย่างปลอดภัย
โดยทั่วไปการรับประทานมะขามป้อมค่อนข้างมีความปลอดภัยเมื่อรับประทานในปริมาณปกติจากอาหาร แต่มีข้อควรระวังบางประการ ดังนี้
- หญิงมีครรภ์และคุณแม่ที่อยู่ในช่วงให้นมบุตรควรหลีกเลี่ยงที่จะรับประทาน เนื่องจากยังไม่พบข้อมูลยืนยันความปลอดภัย
- มะขามป้อมอาจก่อให้เกิดภาวะเลือดออกผิดปกติหรือรอยช้ำในบางราย ผู้ที่มีภาวะเหล่านี้จึงควรระมัดระวังในการรับประทานให้มากขึ้นหรือปรึกษาแพทย์ก่อนรับประทาน รวมถึงผู้ที่ต้องเข้ารับการผ่าตัดควรหยุดรับประทานมะขามป้อมอย่างน้อย 2 อาทิตย์ เพื่อความปลอดภัย
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานควรระวังในการรับประทานเป็นพิเศษและปรึกษาแพทย์เสมอ เนื่องจากมะขามป้อมอาจส่งผลให้ระดับน้ำตาลในเลือดลดลง จึงอาจมีความจำเป็นในการปรับชนิดและขนาดยาโดยแพทย์หากต้องการรับประทาน
- ผู้ป่วยโรคไตควรหลีกเลี่ยงการรับประทานมะขามป้อม เนื่องจากตามหลักทฤษฎีพบว่าการรับประทานมะขามป้อมกับสมุนไพรบางชนิด เช่น ขิง บอระเพ็ด กำยาน อาจส่งผลให้การทำงานของตับในผู้ป่วยโรคไตแย่ลง แต่ยังไม่ทราบแน่ชัดว่าการรับประทานมะขามป้อมเพียงอย่างเดียวจะส่งผลเหมือนกันหรือไม่
- ในปัจจุบันยังไม่มีข้อมูลรายงานถึงปฏิกิริยาของมะขามป้อมกับยาหรือสมุนไพรอื่น
