เห็ด
เป็นกลุ่มของเชื้อราที่มีขนาดใหญ่ ซึ่งในระยะหนึ่งของการเจริญของเชื้อรานี้จะสร้างโครงสร้างขนาดใหญ่ เช่น ดอกเห็ด หรือ fruiting body ที่เราสามารถมองเห็นได้ด้วยตาเปล่า โครงสร้างขนาดใหญ่นี้มีขนาดแตกต่างกันตามชนิดและสายพันธุ์ จึงสามารถใช้ลักษณะดังกล่าวประกอบการจัดจำแนกชนิดของเห็ดราได้ เห็ดเป็นสิ่งมีชีวิตที่มีหลายเซลล์ เดิมเคยจัดอยู่อาณาจักรเดียวกับพืช แต่ปัจจุบันเป็น จัดอยู่ใน เส้นใย จะเป็น septate hypha มีการสืบพันธุ์ แบบอาศัยเพศโดยการสร้างสปอร์แบบ basidiospore บน basidium เห็ดเป็นสิ่งมีชีวิตในกลุ่มจุลินทรีย์ที่ไม่มีคลอโรฟิลด์ มีการเจริญเป็นเส้นใยและสร้างสปอร์เพื่อการสืบพันธุ์ ราชอบเจริญบนซากพืชและสัตว์ ชอบอินทรียวัตถุสูง เป็นพวกที่ต้องการออกซิเจนมาก และอุณหภูมิปานกลาง ซึ่งโดยปกติจะประมาณ 25-40 องซาเซลเซียส และเจริญได้ดีในที่ที่มีความชื้นในดินสูงแต่ไม่ใช่บริเวณที่มีน้ำขัง
ประโยชน์ ของเห็ด
- ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ และต้านมะเร็ง จากงานวิจัยของ Kim และคณะปี 2009 ได้ทำการศึกษาฤทธิ์ในการต้านอนุมูลอิสระ และฤทธิ์ต้านมะเร็งของเห็ดนางรมสายพันธุ์ต่างๆ จากผลการทดสอบพบว่าสารสกัดเห็ดนางรมโดยเฉพาะ strain สีเหลืองมีปริมาณสารฟีโนลิกรวมและให้ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระสูงที่สุด ขณะที่เห็ดนางรม strain สีดำและสีชมพูแสดงฤทธิ์ในการยับยั้งการเจริญเติบโตของเซลล์มะเร็งลำไส้ใหญ่ได้สูงที่สุด
- กระตุ้นการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของร่างกาย พบว่าเห็ดมีสารสำคัญคือเบต้ากลูแคนส์ เป็นสารเชิงซ้อนกลุ่มโพลีแซคคาไรด์ มีฤทธิ์ในการปรับเสริมภูมิต้านทานให้ร่างกาย โดยไปกระตุ้นการทำงานของแมคโคฟาสในระบบภูมิคุ้มกัน เพิ่มประสิทธิภาพในการต่อต้านเชื้อโรคและสิ่งแปลกปลอม และต้านการติดเชื้อ ยกตัวอย่างจากงานวิจัยของ Jeong และคณะปี 2012 พบว่าเมื่อทำการให้สารสกัดเบต้ากลูแคนส์จากเห็ดนางรมแก่เด็กก่อนวัยเรียนเป็นเวลาติดต่อกัน 3 เดือน สามารถช่วยลดความถี่ของการเกิดโรคระบบทางเดินหายใจส่วนบนได้อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ
- ฤทธิ์ในการลดความดันโลหิต เห็ดมีแร่ธาตุโพแทสเซียมซึ่งมีผลต่อการปรับสมดุลของโซเดียมในร่างกาย การรับประทานเห็ดในปริมาณที่เหมาะสมจึงสามารถช่วยลดความดันโลหิตได้
- ฤทธิ์ลดระดับน้ำตาลในเลือด จากการศึกษาของ Chang และคณะปี 2015 พบว่าสารสกัดเห็ดหลินจือสามารถปรับสมดุลของแบคทีเรียที่ดีในลำไส้ เพิ่มความทนต่อกลูโคส (Glucose tolerance) และเพิ่มความไวต่ออินซูลิน ซึ่งอาจมีประโยชน์ต่อผู้ป่วยเบาหวานได้
- ฤทธิ์ลดไขมันในเลือด จากการศึกษาของ Bobek และคณะปี 1999 ในสัตว์ทดลอง (หนูและกระต่าย) พบว่าเห็ดนางรมมีฤทธิ์ในการลดระดับคอเลสเตอรอลในเลือด และลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจได้
- ฤทธิ์ในการลดไข้และต้านการอักเสบ ยกตัวอย่างจากการวิจัยของ Suseem และคณะปี 2011 พบว่าเมื่อทำการศึกษาในหนูทดลองสารสกัดของเห็ดนางฟ้าภูฐานให้ฤทธิ์ในการลดไข้และต้านการอักเสบได้
- เป็นอาหารที่ใช้ควบคุมน้ำหนัก เนื่องจากเห็ดมีแคลอรี่ต่ำ อุดมไปด้วยเส้นใยอาหารและโปรตีน สามารถรับประทานแทนอาหารพวกเนื้อสัตว์หรืออาหารที่มีไขมันสูง จากการศึกษาพบว่าเมื่อทำการปรับเปลี่ยนการบริโภคร้อยละ 20 ของอาหารด้วยเห็ดแทนเนื้อสัตว์ ส่งผลทำให้ค่า BMI และขนาดรอบเอวของอาสาสมัครลดลง นอกจากนี้การศึกษาของ Aida และคณะปี 2009 พบว่าเห็ดหอมและเห็ดแชมปิญองซึ่งอุดมไปด้วยสารกลุ่มโพลีแซคาไรด์มีคุณสมบัติเป็น prebiotics ที่ช่วยในการเจริญเติบโตของเชื้อแบคทีเรียที่ดีในลำไส้จึงมีประโยชน์ที่ดีต่อการขับถ่าย
สรรพคุณของเห็ดแต่ละชนิด
เห็ดหอม
เห็ดหอม เห็ดหอมเป็นเห็ดสายพันธุ์ที่ไม่เป็นพิษ แต่ไม่ควรบริโภคในปริมาณที่มากเกินไป เราใช้เห็ดหอมสำหรับการบำรุงตับ ลดการขยายตัวของเนื้องอก ใช้บริโภคได้ทั้งเห็ดหอมสดและเห็ดหอมแห้ง โดยมีภูมิปัญญาของคนเฒ่าคนแก่ที่เล่าสืบต่อกันมาว่า การปรุงเห็ดสามอย่าง เช่น เห็ดผัดสามชนิดมารับประทาน จะช่วยให้ร่างกายแข็งแรง
เห็ดหลินจือ
เห็ดหลินจือ เห็ดหลินจือเป็นเห็ดที่มีพิษน้อยมาก แต่ต้องกินในปริมาณที่จำกัด เราใช้เห็ดชนิดนี้ในการกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยขับเสมะ และช่วยบรรเทาความอ่อนเพลีย เห็ดชนิดเป็นเห็ดสายพันธุ์ขึ้นชื่อของประเทศจีน ที่นำมาใช้ปรุงยาตามตำหรับแพทย์แผนจีน ปัจจุบันได้ถูกนำมาสกัดเป็นยาเม็ดชนิดแคปซูล โดยผู้ผลิตอ้างว่าเป็นยาอายุวัฒนะประเภทหนึ่ง หรือใครจะนำเห็ดหลินจือมาตำให้เป็นผงแล้วผสมกับแอลกอฮอล์ดื่มก็ได้ โดยแอลกอฮอล์ที่ใช้ ต้องเป็นเอทิลแอลกอฮอล์ หรือแอลกอฮอล์ประเภทเดียวกันกับเหล้าเท่านั้น จะใช้ผสมกับเมทิลแอลกอฮอล์หรือแอลกอฮอล์เช็ดแผลไม่ได้ เพราะจะทำให้ตาบอด
เห็ดนางรม
เห็ดนางรม เห็ดนางรมเป็นเห็ดที่มีพิษน้อยมากอีกสายพันธุ์หนึ่ง สามารถกินได้ไม่จำกัดปริมาณ เห็ดชนิดนี้มีสรรพคุณทางยาในการลดไขมันในเลือด สามารถรับประทานได้ทั้งเห็ดนางรมสดและเห็ดนางรมแห้ง ส่วนใหญ่คนนิยมนำเห็ดสดชนิดนี้มาปรุงอาหาร
เห็ดเข็มทอง
เห็ดเข็มทอง เห็ดเข็มทองนั้นเป็นเห็ดที่ค่อนข้างแปลก เพราะตัวมันถ้ายังดิบจะเป็นพิษ แต่ถ้าปรุงสุกและผ่านความร้อนแล้วจะมีไม่พิษ เป็นเห็ดที่คนนิยมนำมาประกอบอาหารอีกชนิดหนึ่ง หากใครบริโภคเห็ดเข็มทองเข้าไปแล้ว ตัวเห็ดจะช่วยบรรเทาโรคที่เกี่ยวกับตับ และช่วยลดแผลในกระเพาะอาหารได้อีกด้วย
